vrijdag 28 oktober 2011

Svinalängorna (Beyond)




Als engeltjes in het wit met lichtjes op hun hoofden komen Leena’s dochters al Sankta Lucia zingend haar slaapkamer binnen. Het is het Zweedse lichtjesfeest. De telefoon gaat. Het is haar moeder die ze subiet wegdrukt. Het geeft direct de kennelijk moeizame, of zelfs non-verhouding aan tussen die twee. Het gaat niet goed met haar moeder, die in het ziekenhuis is opgenomen. Leena moet terugdenken aan haar jeugd, aan haar aan alcohol verslaafde ouders die niet in staat bleken een goede opvoeding te bieden. Het heeft zijn impact gehad, want haar eigen kinderen weten niet eens van het bestaan van hun mormor (moeder van hun moeder). Op aandringen van haar man onderneemt ze met hem en de kinderen toch de lange reis naar het ziekenhuis waar haar moeder op sterven ligt. Onderweg borrelen er steeds meer herinneringen op.

De kleine Leena hield lijstjes bij van woorden en hun betekenis. Zoals ‘angst’, de vrees dat er iets ergs gaat gebeuren. En dat is precies waar je op zit te wachten, wat je met het kleine meisje mee vreest, wat voor ergs er staat te gebeuren. Het gaat namelijk goed, zolang er geen alcohol in het spel is. Maar als het fout gaat, dan verandert het ouderlijk huis in een hel, waar geweld en verwaarlozing de orde van de dag zijn. Waarin de kleine Leena niet alleen de verantwoordelijkheid moet nemen voor de zorg voor haar kleine broertje, maar ook voor haar eigen ouders, die tot niets meer in staat zijn.

De confrontatie met haar moeder in het heden en de opbouw naar de onvermijdelijke tragiek uit het verleden doet je snakken naar lucht. Het moeten leven in een constante sfeer van angst en geweld wordt pijnlijk voelbaar gemaakt via de kleine Leena, die te jong is om er iets aan te kunnen doen, maar oud genoeg is om alles te voelen en beseffen. Haar gevoel voor verantwoordelijkheid is enorm, maar nooit waar te maken. De film kent overeenkomsten met Submarino, maar legt de nadruk op de oorzaak (in het verleden) in plaats van de gevolgen (in het heden, zoals dat bij de geweldige film van Thomas Vinterberg het geval was).

Dit is de eerste lange speelfilm van Pernilla August. Bekend geworden als actrice in Fanny Och Alexander van Ingmar Bergman heeft ze na vele rollen kennelijk genoeg ervaring opgedaan om nu een heel behoorlijk visitekaartje af te geven als regisseur. De hoofdrol is weggelegd voor Noomi Rapace die wederom voortreffelijk speelt en die je zelfs doet vergeten dat ze Lisbeth Salander (Millennium) ‘is’. Maar zeker ook maakt haar kleine versie in de vorm van Tehilla Blad enorme indruk. Grappig detail is dat deze veelbelovende jonge actrice ook al de kinderversie van Noomi Rapace vertolkte in de Millennium films, dat haar echte broertje en zus ook meespelen en dat Rapace’s echte man Ola de rol van haar man Johan in deze film speelt. Een waar familiegebeuren.    

Geen opmerkingen:

Een reactie posten