Only God Forgives

Een voorpremière voor de houders van een ‘unlimited card’, waarbij een hapje en drankje in het vooruitzicht wordt gesteld. Dit laatste is een leuke bijkomstigheid, maar het gaat mij om de nieuwe film van Nicolas Winding Refn, waarvoor ik nog even geduld moet hebben, want de zaal 2 van Tuschinski wordt geprepareerd en we kunnen pas tegen negen uur naar boven. Voor de ingang van de zaal staan flesjes drinken en zakken chips (een nieuw te promoten variant) klaar. De zaal is uitverkocht, maar er zijn gaten door mensen die het af hebben laten weten. Voor de film begint komen er nog twee medewerkers van Pathé met wat goodies (shirt, dvd en huurtegoed) die worden verloot onder de aanwezigen. Er zit ook nog een iPad in het vat, maar daar krijgt één van ons persoonlijk bericht van.

Vanaf het begin heb ik de Deense regisseur Refn gevolgd. Van Pusher tot Drive. Eén ding wordt al snel duidelijk: zijn fascinatie voor geweld. Only God Forgives is na het bejubelde Drive eigenlijk de volgende gedurfde stap voor Refn. Ook dit keer speelt Ryan Gosling de hoofdrol. Alleen is er weinig inleving mogelijk bij zijn karakter, wat overigens geldt voor alle hoofrolspelers. Waar in Drive een in wezen goede kerel zich door omstandigheden laat verleiden door verkeerde keuzes en het gebruik van geweld om anderen te helpen (!) hebben we in Only God Forgives te maken met alleen maar slechte figuren, die variëren van verwerpelijk tot abject. Onschuldigen zijn gereduceerd tot voetnoten.

Billy, de broer van Julian (Gosling), wordt vermoord in Bangkok. Moeders ( Kristin Scott Thomas zoals je haar nog nooit hebt gezien!) komt naar Thailand om het lijk mee terug te nemen naar Amerika, maar niet voordat ze haar uiterste best doet de moordenaars op te sporen en af te laten maken. Alleen blijkt de zichzelf boven de wet geplaatste politieman die er mee te maken heeft de gemeenste sadist van iedereen. Met de filmtitel in gedachten is er alleen plek voor wraak en komen we in een geweldsspiraal die uiterst stijlvol in beeld wordt gebracht. Doordat je geen sympathie hebt voor wie dan ook, behoudt het geweld al zijn sadistische puurheid en kun je er niet ‘verlekkerd’ naar kijken. Ik vermoed dat dit het doel was van de regisseur. Dat betekent nog niet dat de film geslaagd is, want dat is deze verre van. De karakters hebben hun eigenaardigheden die plausibel kunnen zijn, maar (onbedoeld?) lachwekkend over komen. Zoals de karaoke optredens van de politieman en de af en toe ridicule uitspraken van de moeder. Daarbij kent Refn in zijn gestileerde werkelijkheid eigenlijk weinig diepgang, terwijl het tegendeel wordt gesuggereerd. Iets waar ook de - soort van – mysterieuze visioenen van Julian onder lijden. Veel tijd in de film wordt besteed aan cool en emotieloos kijken (door Gosling) echter zonder dat je onderhuids veel voelt broeien. Nog iets dat over de gehele linie de kop op steekt: de afwezigheid van emotie. De coolheid vlakt alles uit, zowel bij seks als geweld. Ook opvallend is dat bewegingen uiterst langzaam worden uitgevoerd, waarbij  spanningsopbouw met saaiheid wordt verward. En dan zijn er nog scènes die vast hun betekenis hebben, maar moeilijk te plaatsen zijn.

Gedurende de film verlaten zo’n man of 25 de zaal voortijdig. Dat zegt ook wel iets. Op het eerste gevoel vind ik dit een intrigerend maar mislukt experiment. Ik krijg de film niet zo snel uit mijn hoofd en een film die tot nadenken stemt heeft sowieso een streepje voor. Interviews met Refn die ik heb gelezen en gezien zijn weinig verhelderend. Ook daar krijg ik trouwens de indruk dat hij diepzinnig over wil komen, maar dat nu niet direct is. Pretentieus? Of mis ik gewoon iets?

Hoe dan ook, zoals Woody Allen in zijn laatste films diverse Europese steden als heerlijke toeristische trekpleister weet neer te zetten, zo slaagt Refn er in Bangkok op het lijstje van steden te zetten waar je nog niet dood gevonden wilt worden. Ha!