Jane Eyre

17 september 2011

De zoveelste verfilming van het beroemde boek van Charlotte Brontë. Toets het voor de gein maar eens in op IMDb en je krijgt maar liefst twintig ‘ exact matches’. Dit keer met het bekende gezicht van Michael Fassbender als Mr. Rochester en het wat minder bekende gezicht van Mia Wasikowska als Jane Eyre. Hoewel het minder bekende gezicht me wel heel bekend voor komt. Het is namelijk een heel apart gezicht, dat je niet zo snel vergeet. Haar meest in de kijker spelende rol was die van Alice, in Tim Burton’s versie van Alice In Wonderland, maar ik heb haar voor het eerst gezien in een zeer aardige korte film genaamd I Love Sarah Jane. Een film van een geheel ander kaliber, maar neem gerust even een kwartiertje de tijd om deze film te bekijken, dan zie ik je zo terug…

Jane Eyre dan. Een pittig weeskind, harteloos opgevoed door haar tante die haar al snel dumpt op een kostschool van het soort waar je zelfs in de zomervakantie niet thuis komt en waar fysieke en psychische mishandeling de orde van de dag zijn en een middel om de leerlingen te vormen in gedienstige en vakbekwame personen.

Een aanstelling op Thornfield volgt. Mr. Rochester is de beschermeling van een Frans meisje waarvoor Jane Eyre de gouvernante wordt. Rochester zelf is een nors, gedesillusioneerd man, maar hij staat open voor de uitwisseling van gedachten die hij met Jane kan hebben. Jane smacht ondertussen naar meer, naar ontdekking, ontplooiing, wat echter is niet weggelegd voor vrouwen, iets waar ze zich terdege bewust van is en zich eigenlijk ook bij neer legt. Het zal geen verrassing zijn dat Mr. Rochester zich meer en meer gaat hechten aan Jane, die daardoor perspectieven krijgt die ze niet voor mogelijk had gehouden. Maar natuurlijk is er ook die adder onder het gras…

Deze verfilming is redelijk trouw aan het boek (zegt mijn vrouw, die er meer van weet dan ik). Kaal en basaal. Maar vooral erg donker. In het landhuis waar de duisternis het schaarse kaarslicht omringt. Op het landgoed omgeven door akelige bossen met mistige modderpaden. Enige vorm van romantiek is hier ver te bespeuren. De film zou zijn warmte moeten verkrijgen uit de karakters, maar daar blijft ze in gebreke. Jane heeft haar verlangens ver weg gestopt. Het lijdzame schikken in het lot is natuurlijk geen uitzonderlijk iets in die tijd. Maar de soberheid waarmee dit wordt gedaan, in kleding, gezichtsuitdrukking en het uiten van gevoelens voelt beklemmend. De karige momenten van geluk worden afgedaan als een voetnoot. Ik mis variatie. Ik mis bezieling. Het voelt allemaal zwaar en donker, zoals de met regen doordrenkte mantel van Jane uit het openingsshot. Zelfs het ‘happy end’ ontbeert het gevoel van geluk. Het maakt de film niet per se slecht, eerder wat onaantrekkelijk.