Zero Dark Thirty

Getallen. 9/11. 0030. Het begin en het einde van de film. 9/11, oftewel 9 september 2001, de aanslag op het WTC NY. De film begint er mee. Beeld op zwart, alleen audio, van mensen die bellen vanuit de Twin Towers, paniek, angst. 0030, oftewel Zero Dark Thirty, half een ’s nachts, het tijdstip waarop Amerikaanse elitetroepen op 2 mei 2011 het huis binnen vallen waar Osama Bin Laden zich bevindt. De film eindigt er mee. Daartussen zien we de onafgebroken zoektocht naar informatie die uiteindelijk kan leiden naar dat huis.

 

De zoektocht wordt ondernomen door Maya (Jessica Chastain), net klaar met haar opleiding tot CIA-agent, die zich op ongelooflijke manier vastbijt in haar opdracht. Ze is er getuige van als gevangenen op vreselijke wijze worden gemarteld om aan informatie te komen. Werkt zich door stapels op dvd vastgelegde verhoren heen om links te kunnen leggen, om namen te horen van contactpersonen van Bin Laden. Dit duurt jaren. Daarbij zijn er de prioriteiten van de top van de CIA, die meer bezig is om informatie te krijgen zodat ze volgende aanslagen kunnen voorkomen. Want de terroristische aanslagen gaan gewoon door. Madrid 2004, Londen 2005, Bombay 2008, Islamabad 2008. Toch heeft Maya maar één doel voor ogen en dat is het doden van Bin Laden.

We krijgen op overtuigende manier inzicht in hoe de zoektocht is verlopen. Chronologisch. Zonder oordeel. Maar wel met de harde feiten van de martelingen, terwijl in één scène tijdens een gesprek op kantoor Obama op de achtergrond op de tv de woorden uitspreekt “America doesn’t torture”. Het zoeken naar de naald in de hooiberg. Het eindeloze engelengeduld, maar ook zelfvertrouwen dat Maya heeft. “To big breaks and the little people that make it happen”, proost een college van haar, als er een doorbraak lijkt te komen.

Uiteindelijk komt het moment waarop de beslissing over de inval moet worden genomen, op basis van niet eens zo sterke bewijzen die Maya heeft verzameld. Waar hoge omes hun oordeel samen vatten, in een percentage van waarschijnlijkheid, in plaats van de 100% zekerheid die Maya voelt. “How do you evaluate the risk of not doing something”, is een belangrijke vraag die wordt gesteld.

Na alle mentale inspanning komt de fysieke actie in het laatste half uur. De inval in het zwaar beveiligde huis, waar het doelwit moet zitten. De adrenaline gaat stromen, ook al is bekend hoe het afloopt. Voor Maya echter nog niet. Maar op het moment dat ze te horen krijgt dat het die avond gaat gebeuren geeft regisseur Kathryn Bigelow twee kleine hints die Maya zeggen dat het doel zal worden geraakt en de militairen elkaar zullen beschermen.

Met een lange speelduur van ruim tweeënhalf uur is het knap dat de film, die zich haast als documentaire laat aanzien, geen moment verveelt. Dat is voornamelijk te danken aan het personage Maya en de invulling er van door Jessica Chastain. Ze is een eenling, die ons boeit door haar eindeloos observeren, volhouden en vertrouwen in haar zelf. Het idee dat één iemand het verschil kan maken is inspirerend.