Hij neemt plaats in de stoel van zijn voorganger. In diens huis staat het schaakbord met enkele stukken. Op elk stuk is een foto geplakt van medewerkers van de Britse geheime dienst MI6. De ‘tinker’, de ‘tailor’, de ‘soldier’… Hij ziet ook zijn eigen foto. Wie is wie? En wie is de ‘spy’. George Smiley (Gary Oldman) is terug gehaald uit zijn (onvrijwillige) ‘retirement’ zoals dat zo mooi heet. En nu is hem gevraagd om er achter te komen wie de mol is. Het moet één van de vier collega’s zijn met wie hij nauw heeft samengewerkt. Diverse terugblikken naar verschillende gebeurtenissen rond de verdachten leiden uiteindelijk naar een lek van enorme omvang. Maar verwacht hier geen gierende autobanden, ratelende mitrailleurs of sexy verleidsters. Dit is een bureaucratische spionage thriller.
Control (John Hurt) stond aan het hoofd, zette de eerste passen om het raadsel te ontrafelen, maar was een man die zijn emoties niet altijd de baas was. Smiley is pas echt ‘in control’. De hele film lang. Het karakter en de acteur. Er zijn misschien drie spieren in zijn gezicht die zo nu en dan een teken van emotie geven. Uiterst gedoseerd en toch zo effectief*. Zelfs als hij terug denkt aan voor hem emotionele gebeurtenissen, wuift hij de gedachten weg uit zijn hoofd, met een minimaal gebaar, haast zakelijk. Het is gebeurd en gedane zaken nemen geen keer. Hij staat in dienst van de regering en neemt zijn werk serieus. Net als zijn collega’s. Net als de spion. Het is daarom ook zo moeilijk om hem te vinden en het web van persoonlijke intriges en tragedies is dik gesponnen. Het maakt het soms wat moeilijk om de grote lijn te volgen, maar geen nood, duidelijk wordt het uiteindelijk allemaal.
De film is (letterlijk) grijs en grauw, bestaat uit pratende hoofden en een minimum aan actie. De weg naar de ontmaskering is boeiend, maar niet enerverend. Het gebrek aan (persoonlijke) emoties van de karakters gat parten spelen. Oldman is fantastisch in zijn rol, beheerst de film, maar dik twee uur lang naar zijn stalen smoelwerk kijken vergt (te) veel. Ik denk terug aan mijn favoriete scène van hem uit de film Leon. Daarin speelt hij de corrupte politieman Stansfield die tussen zijn nerveuze collega’s in controle lijkt te zijn. Vlak voordat ze zwaarbewapend op jacht gaan naar een ‘snitch’ pakt Stansfield een pillendoosje. Hij rammelt er even mee om te horen of er nog eentje in zit. Hij neemt er een pil uit, stopt die in zijn mond. Genialiteit komt samen in het acteerwerk en het shot. Hij wordt van bovenaf gefilmd als hij zijn hoofd naar achteren doet, we hem dus in zijn gezicht kijken als hij de pil met zijn kaken verbrijzeld, waarna hij een ontzettend enge uitdrukking van genot laat zien. Briljant.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten