Boyhood

12 Years A Slave, zou je denken, als je niet beter wist. Gedurende dat tijdsbestek is er namelijk jaarlijks geschoten voor de film Boyhood van Richard Linklater. Een uniek document, want nooit eerder heeft een filmmaker een film (i.t.t. een documentaire) gemaakt op deze manier. Maar dus wel eentje waar je je als acteur voor bizar lange tijd aan moet verbinden. Het tegenovergestelde was waar, zo blijkt later uit een verhaal van Patricia Arquette (één van de hoofdrolspelers), die samen met regisseur Richard Linklater aanwezig is bij de première in Eye Amsterdam op zaterdag 21 juni 2014. Maar daarover straks meer. Eerst vertelt Linklater wat over de film, die geen script had, maar er was wel een duidelijke schets van wat het moest worden. Het laatste shot had hij twaalf jaar geleden trouwens wel al heel duidelijk voor ogen. Het doel van dit project was om (voornamelijk) de aan het begin zes jarige jongen echt ouder zien te worden, met alle uiterlijke, maar ook innerlijke kenmerken die dat meebrengt. “We’d slowly go where they went”. Linklater koos Ellar Coltrane als Mason omdat hij de meest mysterieuze en sensitieve van alle kandidaten was. Daarbij waren zijn ouders kunstenaars, wat ook meetelde. Linklater zegt nog steeds bezig te zijn met het loslaten van de film en kan het nog niet geloven dat deze nu echt in de bioscoop gaat draaien. Helaas moet hij weg, maar na afloop is Arquette er nog voor meer antwoorden.

De film dan. Het leven van Mason. Het jongetje dat opgroeit met een iets ouder bijdehand zusje (Lorelei Linklater) en zijn alleenstaande (gescheiden) hardwerkende en liefhebbende moeder (Arquette). Een avontuurlijke vader (Ethan Hawke) die pas na anderhalf jaar weer ten tonele verschijnt. Veel verhuizingen, nieuwe scholen, vriendjes, vriendinnetjes, vaders… Altijd met Mason als middelpunt; zijn denk en gevoelswereld. Als klein kereltje met de vraag of papa en mama weer samen zullen komen, tot de bijna volwassene die zich afvraagt wat het nut van het leven is. Alsof ik twaalf seizoenen van de serie Parenthood zie, maar dan samengevat in bijna drie uur en toegespitst op die zachtmoedige jongen, die lief en eerlijk is, af en toe een ‘whatever’ houding heeft, maar dan niet op de verkeerde manier. De film doet ook af en toe denken aan What Maisie Knew en zelfs aan The Tree Of Life. Het laat zien hoe kinderen nauwelijks keuze hebben in wat hen overkomt. Het is accepteren en aanpassen aan nieuwe situaties die voornamelijk door (de) ouder(s) worden bepaald. Zeker in het begin. Hoe Mason daar dan echt over denkt komt nauwelijks naar voren, want het is ook moeilijk te verwoorden als kind, het is eerder ondergaan en overkomen. Pas later in de film, als hij wat ouder wordt, worden de conversaties logischerwijze iets betekenisvoller.

Als kijker verwacht je misschien wat Mason van het leven verwacht, “a big transformative experience, where everything suddenly makes sense”. Maar zo is het leven niet en de film al evenmin. Het kabbelt wat voort, met hoogte- en dieptepunten, waarbij dan vooral de gekozen vorm de film een uniek karakter geeft en niet zo zeer de inhoud. Hoewel het van begin tot eind boeiend blijft om naar te kijken en geen moment verveelt, heb je niet het gevoel heel dichtbij Mason te komen.

Na afloop is er nog een Q&A met Patricia Arquette, die vertelt dat het moeilijk was om het einde van het project te accepteren. Ze wilde verder gaan, met de jaarlijkse workshops en de groep die ze had leren kennen. Ze wil eigenlijk de film niet aan de wereld geven, ze wil niet dat de wereld een oordeel klaar heeft over de film, over de acteurs, de kinderen, uit gevoel van bescherming. Ze heeft nu het gevoel van “giving birth to the movie”, het kind komt ter wereld.

Tijdens het filmen bracht iedereen zijn eigen ervaringen mee en er werd veel geïmproviseerd. Het was een heerlijk proces, zonder stress en iedereen wilde er graag aan mee doen. Normaal mag een film(contract) je maar voor zeven jaar vastleggen in Amerika, maar niemand had bezwaar tegen deze twaalf jaar. De film ziet ze vanuit haar zelf en vanuit het karakter dat ze speelt. Vanuit haar zelf is het best shockerend om jezelf zo snel oud te zien worden, zegt ze. Vanuit haar karakter is het apart om te zien hoe de man van wie je gescheiden bent om gaat met je kinderen als je er niet bij bent. Het stelt je menig over hem bij en doet je denken dat je misschien anders met de situatie om had moeten gaan. Op een vraag uit het publiek of de verschillende haarstijlen (waaruit je kunt afleiden dat er weer een jaar voorbij is) opgelegd waren of niet zegt Arquette dat dit alleen het geval was bij Mason voor de scène dat zijn haar wordt geknipt. Linklater had tegen hem gezegd dat hij een jaar lang zijn haar moest laten groeien daarvoor, waarna hij blij was dat het er af mocht. Voor de rest (de vraag op haarzelf betrekkende) zijn het de grillen van een vrouw, lang haar, kort haar, lang haar…

Na het interview is er nog een hele mooie toegift in de vorm van de Amerikaanse band Family Of The Year, die hun nummer Hero speelt, dat in de film is gebruikt. Prachtig nummer met toepasselijke tekst. De band zal een paar dagen later (24 juni) vlakbij in de Tolhuistuin een concert geven.

Als ik Eye achter me laat, het pontje pak, de bus, en napraat en denk over de film krijg ik eigenlijk het mooiste cadeau. Terugdenken aan je eigen leven, het ophalen van herinneringen, het zien van overeenkomsten met de film (mijn dochter deed als kleine peuter net zo eigenwijs Britney Spears na als het zusje van Mason, op precies hetzelfde nummer), nadenken over hoe het was, voelen waar het om gaat. Verder denkend en pratend kom je er achter dat alles in de film eigenlijk heel goed in elkaar zit, zorgvuldig is gedaan, reëel en geloofwaardig overkomt. En je snapt dat het laatste shot al twaalf jaar geleden vast stond in het hoofd van Linklater, het shot dat antwoord geeft op de vraag die Mason op een gegeven moment stelt: “what’s the point of all this”.