Starred Up

Malik El Djebena loopt de gevangenis binnen. Hij is duidelijk niet op zijn gemak. De opmerkingen en het lawaai van diegenen die al achter de tralies zitten zijn intimiderend en laten je voelen dat hij hier niet echt thuis hoort en dat hij een zware tijd tegemoet zal gaan treden. De angst valt van zijn gezicht te lezen. Het is de claustrofobische opening van Un Prophète, de Franse gevangenisfilm uit 2009 die met prijzen werd overladen. Hoe anders is de opening van Starred Up. Eric loopt de gevangenis in. Hij ondergaat het ritueel van uitkleden, bodycheck, aankleden en cel toewijzing uiterst nonchalant. Op de bewakers en een paar schoonmakers na lijkt de gevangenis wel uitgestorven. Zodra hij in zijn cel zit, alleen, laat hij kortstondig even wat ruimte voor emotie, maar herpakt zich en zorgt er voor dat hij klaar is voor wat eventueel komen gaat. Waar het Malik overkomt, is Eric juist de aanstichter.

Eric is met zijn 19 jaar net vroegtijdig overgeplaatst vanuit de jeugdgevangenis, is ‘starred up’ (zijn dossier heeft een aantekening dat hij extreem gewelddadig is) en krijgt het label ‘high risk’. Dat dit niet voor niets is blijkt uit de acties die al snel volgen, waaruit duidelijk wordt dat we hier te maken hebben met een gigantische tijdbom die eens in de zoveel tijd afgaat. Er zijn vele factoren die deze bom laten af gaan, of juist langzamer laten tikken. Bewakers, lotgenoten, zijn vader die in dezelfde gevangenis zit en een vrijwilliger die via groepsgesprekken aan ‘anger management’ doet. Alles is van invloed op de jonge Eric, voor wie je langzaam maar zeker toch begrip krijgt.

Starred Up is één bal spanning die je als kijker constant voelt en je op het puntje van je stoel houdt. Maar er is veel meer. Het geeft een kijkje in hoe het er in de gevangenis aan toe kan gaan, maar dan drie tandjes heftiger dan wat je gewend bent. Het laat je kennis maken met personages voor wie je een oordeel klaar hebt, maar waarvan je dat oordeel aan het einde van de film toch wat bij moet stellen, in positieve of negatieve zin, want alles blijkt grijzer dan verwacht. Het geeft je inzicht in hoe iemands leven verkloot kan worden, door de verkeerde omstandigheden. Het biedt je uiterst intense acteerprestaties van alle betrokkenen, met speciale vermelding voor Ben Mendelsohn (Animal Kingdom, The Dark Knight Rises) als de vader, Jack O'Connell (This Is England, Eden Lake, Tower Block) als de zoon en Rupert Friend (Pride & Prejudice, The Young Victoria) als de therapeut.

Een uiterst rauwe en intense ervaring. Het is een tijd geleden dat ik zo onder de indruk de bioscoop weer verliet.