Nightcrawler

Als ik naar Amsterdam ga om een film te zien, probeer ik er meestal meer dan één te bekijken, wat dan een hele puzzel is, want de tijden sluiten vaak niet goed op elkaar aan. Zo blijken de stukjes op dinsdag niet, maar op woensdag wel in elkaar te vallen en kan ik vandaag maar liefst drie films gaan zien. Te beginnen met Nightcrawler wat overigens geen spin off van het geweldige creatuur uit X-Men 2 is.

Vóór de hoofdfilm eerst reclame en trailers.

Een reclame van Metro, over delen en doorgeven. Voor de bioscoopversie hebben ze er nog een klein stukje aangeplakt, dat we ook ‘filmnieuws en recencies’ (sic) in die krant kunnen vinden. Was dit een haastklus? Ik hoop dat ze voor de krant zelf een betere corrector hebben.

Trailers dan. Into The Woods. Ik had daar al een trailer van gezien, waardoor ik meteen wist dat ik daar niet naar toe ga. Geen musical voor mij… Maar als ik eerst deze trailer had gezien had ik daar wat anders over gedacht.

De hoofdfilm. Nightcrawler. Jake Gyllenhaal speelt Louis Bloom, een louche figuur zonder werk die spullen steelt en doorverkoopt om aan zijn geld te komen. Hij is op zoek naar een baan, maar de film legt al snel een dubbele moraal vast, als de opzichter aan wie hij gestolen bouwmaterialen verkoopt deze wel af wil nemen, maar geen dief in dienst wil. Bij toeval komt Louis in aanraking met de wereld van nieuwsvergaring. De bloederige versie welteverstaan. “If it bleeds, it leads” weet doorgewinterde veteraan Joe Loder (mooie bijrol van Bill Paxton) hem te vertellen. Gewapend met een politiescanner en een videocamera uit een pandjeswinkel gaat Louis de hort op, op zoek naar ongelukken en geweldsconflicten om deze vast te leggen en te verkopen als nieuwsitem aan de lokale tv zender. Hij gaat daarin een stuk verder dan zijn concurrenten, waarbij de grenzen van verantwoordelijk gedrag niet worden opgerekt, maar ruimschoots overschreden.

De plofkip en het ei. Mensen willen zo min mogelijk betalen voor kip, dus zorgt de boer voor de financieel optimale (maar dieronvriendelijke) omstandigheden en biedt de supermarkt het vlees aan. Dan kun je er over discussiëren of de consument zijn gedrag aan moet passen, of de supermarkt, of de boer. Of misschien moet de regering gewoon regels opstellen… Het jagen op bloederig nieuws komt op hetzelfde neer. In Nederland ligt er dan een fotograaf in de bosjes om Linda de Mol vast te leggen in haar ochtendjas, waarna er een sappig verhaal aan wordt toegevoegd en het in gedrukte vorm flink wordt afgenomen. In Nightcrawler gaat het een stuk verder, hoewel de film zich beperkt tot de vergaarder en de aanbieder, en de consument dus buiten beeld blijft. Bij de tv zender gaat het om de scoop, ‘exclusive video’, ‘breaking news’ en wel even zeggen dat ‘viewer discretion advised’ is, zodat de kijker weet dat er iets sappigs aan zit te komen. Zolang het wettelijk door de beugel kan, maken ze zich niet zo veel zorgen om de ethische kant van het verhaal. Hoge kijkcijfers betekent geld in het laadje. De aanbieder van dat nieuws moet er voor zorgen dat wat hij heeft beter is dan wat de concurrent aanbiedt. In Louis zien we de (hopelijk niet op waarheid gebaseerde) excessieve kant van dit verhaal. Louis wordt op meesterlijke wijze gespeeld door Jake Gyllenhaal. Met zijn vettige haren, ingevallen snoet en obsessieve ogen zet hij een loner neer, zonder vrienden of familie. Een zeer welbespraakte leugenaar die alles naar zijn hand zet om tot het maximale resultaat te komen. Na verloop van tijd kom je er achter dat zijn welbespraaktheid bestaat uit oneliners, definities, samenvattingen en holle frases die hij van internet heeft gehaald. “A friend is a gift you give yourself”.  Louis blijkt een soort autist met gestoorde trekken.

Omdat de film de kant van de consument buiten beschouwing laat, zet het je misschien iets minder aan het denken dan wellicht mooi zou zijn. Dat neemt niet weg dat dit een uiterst goed gespeelde, akelige, maar ook zeer spannende film is, die zelfs op een wrange manier grappig is.